اگر در بازار بورس فعالیت داشته باشید، احتمالاً اصطلاح حجم مبنا را بارها شنیده‌اید. این مفهوم یکی از ابزارهای کلیدی برای کنترل نوسانات قیمتی در سهام است که تأثیر مستقیمی بر میزان تغییرات قیمت پایانی هر سهم دارد؛ اما دقیقاً حجم مبنا چیست؟ چگونه محاسبه می‌شود و چرا برای سرمایه‌گذاران اهمیت دارد؟ در این مقاله از تیم ایران بروکر، با بیانی ساده و کاربردی به بررسی مفهوم حجم مبنا در بورس و تأثیر آن در معاملات سهام می‌پردازیم.
حجم مبنا چیست؟
حجم مبنا به عنوان یکی از اصطلاحات مهم در بازار بورس، مستقیماً به نوسان قیمتی سهام شرکت‌ها تأثیرگذار است. این مفهوم در سال 1382 توسط سازمان بورس ایران معرفی شد تا از نوسانات شدید و غیرمنطقی قیمت‌ها جلوگیری کند.
حجم مبنا به حداقل تعداد سهامی اطلاق می‌شود که باید در یک روز معاملاتی خرید و فروش شود تا قیمت پایانی آن سهم بتواند نوسان مثبت یا منفی کامل داشته باشد؛ به عبارت دیگر، اگر حجم معاملات یک سهم در یک روز (در یک قیمت مشخص) کمتر از حجم مبنا باشد، تغییرات قیمت آن سهم به‌طور کامل در قیمت پایانی منعکس نخواهد شد به بیان ساده‌تر در این حالت تغییرات قیمتی آن سهم متناسب با میزان درصد وزنی معاملات انجام‌شده، محاسبه می‌شود و افزایش یا کاهش قیمت سهم به‌صورت کامل اعمال نمی‌شود این ابزار باعث کاهش هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت‌های بورسی می‌شود و از افت یا رشد بی‌رویه آن جلوگیری می‌کند.
فرآیند محاسبه حجم مبنا بدون نیاز به دخالت معامله‌گران در پایان هر هفته کاری (چهارشنبه) انجام شده و حجم مبنای جدید از ابتدای هفته آینده اعمال می‌شود. گرچه هر شخص می‌تواند حجم مبنا سهام مختلف را بر اساس قوانین مشخص‌شده محاسبه کند، اما ساده‌ترین راه مشاهده حجم مبنا هر سهم، مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) است. با جستجوی نماد موردنظر، اطلاعات حجم مبنای آن سهم را دریافت خواهید کرد.